انتخاب سحر قریشی به جای شیلا خداداد در «رسوایی 2» بهانه ای شد تا ضمن آنالیز کارنامه بازیگران زن فیلم های مسعود ده نمکی، با این کارگردان درباره تمایلش به سمت بازیگران گیشه پسند گفتگو کنیم.
حرف تازه ای درباره مسعود ده نمکی مانده؟! اینکه چه سابقه ای داشته و چطور سراغ مستندهایی چون «کدام استقلال، کدام پیروزی» و «فقر و فحشا» رفت و بعد از آن پشت دوربین فیلم سینمایی «اخراجی ها» قرار گرفت و از آن روز تاکنون همه ساخته هایش فروش داشته و ... اینها مسئله گزارش ما نیست.
بهانه باز کردن این پرونده تغییری است که در ترکیب بازیگران فیلم تازه اش «رسوایی 2» افتاده. در سری اول الناز شاکردوست بازیگر نقش اصلی بود. داستانش تمام شد و ده نمکی سراغ بازیگری جدید یعنی شیلا خداداد رفت. این بازیگر هم به خاطر پیشنهادی دیگر و تداخل با «رسوایی 2» جای خود را به سحر قریشی داد.
قریشی جزو بازیگرانی است که تمایلش به سمت فیلم های گیشه پسند است و مورد توجه فیلم های جدی نیست. حتی در شبکه نمایش خانگی از جمله بازیگرانی است که در فیلم های عامه پسند حضوری پررنگ دارد.
این انتخاب باعث شد آثار مسعود ده نمکی را از منظری تازه به قضاوت بنشینیم. سراغ بازیگران زن اصلی فیلم هایش رفتیم و کارنامه شان را آنالیز کردیم تا ببینیم در سینما چه کرده اند و جنس فیلم هایشان چه بوده. نتیجه کلی اینکه وزن بازیگران زن فیلم های مسعود ده نمکی به سمت سینمای تجاری است.
سحر قریشی
* در چه کاری با ده نمکی همکاری داشت؟ رسوایی 2
* میزان موفقیت آن کار: فیلم هنوز به مرحله تولید نرسیده است اما با توجه به موفقیت سری اول رسوایی و دیگر ساخته های ده نمکی از الان می توان فروش بالای آن را پیش بینی کرد.
* مهمترین کارگردانانی که با آنها کار کرده: حسین سهیلی زاده سریال «دلنوازان».
* مهمترین فیلم کارنامه اش: -
* در چه فیلم هایی بازی کرده: سحر قریشی بعد از سریال دلنوازان به بازیگر فیلم های گیشه پسند تبدیل شد. حتی در فیلم های ویدئویی شبکه خانگی هم حضوری پررنگ داشت. در شبکه خانگی به رغم پایین بودن کیفیت فیلم هایش پرفروش بوده ولی در سینما نه. از آخرین فیلم های او می توان به شانس، عشق، تصادف، روزگاری عشق و خیانت و آنچه مردان درباره زنان نمی دانند اشاره کرد.
مهرشاد کارخانی و سعید سهیلی مطرح ترین نام هایی هستند که با آنها همکاری داشته اما نقشش در حدی نبوده که واجد تعریف و تمجید باشد. تا اطلاع ثانوی مهر فیلم های عامه پسند روی پیشانی خانم قریشی حک شده است.
نیوشا ضیغمی
* در چه کاری با ده نمکی همکاری داشت؟ اخراجی های 1 و 2
* میزان موفقیت آن کار: هر دو جزو پرفروش ترین فیلم های سال معرفی شدند. اخراجی های 2 تا قبل از رکوردشکنی «شهر موش ها 2» پرفروش ترین فیلم سینمای ایران بود.
* مهمترین کارگردانانی که با آنها کار کرده: فریدون جیرانی «پارک وی»، محمد حسین لطیفی «توفیق اجباری»، محمدعلی سجادی «تردست» و «شوریده».
* مهمترین فیلم کارنامه اش: تعداد کارهای مهم کارنامه کاری اش چندان زیاد نیست. شاید بشود دو فیلم «شوریده» و «تردست» محمدعلی سجادی را جزو بهترین آثار او معرفی کرد.
* در چه فیلم هایی بازی کرده: ضیغمی در مسیر بازیگری اش روشی بینابین پیش گرفته؛ نه در فیلم های صرفا گیشه ای (آبکی!) بازی می کند نه مورد توجه فیلم های خاص است. در تلویزیون «راستش را بگو» و «در چشم باد» را داشته که به خوبی بیانگر جنس انتخاب های ضیغمی هستند.
نگار فروزنده
* در چه کاری با ده نمکی همکاری داشت؟ اخراجی های 1، 2 و 3 و سریال دارا و ندار
* میزان موفقیت آن کار: هر سه فیلم سه گانه اخراجی های ده نمکی در زمان اکران، جزو پرفروش ترین ها نامگذاری شدند. سریال «دارا و ندار» هم یکی از بهترین سریال های نوروزی سال 89 شد. البته این موفقیت چندان به حضور نگار فروزنده ارتباطی ندارد.
* مهمترین کارگردانانی که با آنها کار کرده: داریوش مهرجویی «میکس» و «دختر دایی گمشده»، مسعود کیمیایی «محاکمه در خیابان» و ابراهیم حاتمی کیا «دعوت».
* مهمترین فیلم کارنامه اش: بازی در «میکس» به کارگردانی داریوش مهرجویی بهترین بازی او در سینما بود.
* در چه فیلم هایی بازی کرده: جزو بازیگرانی است که اصولا با کارگردان های بد و فیلم ها و سریال های سطح پایین کار نمی کند. شاید در سریال های تلویزیونی انتخاب های اشتباهی در کارنامه کاری اش داشته باشد اما معمولا همان کارها هم از سطح متوسط پایین تر نیست.
الناز شاکردوست
* در چه کاری با ده نمکی همکاری داشت؟ رسوایی
* میزان موفقیت آن کار: سال 94 پرفروش ترین فیلم معرفی شد.
* مهمترین کارگردانانی که با آنها کار کرده: کیومرث پوراحمد «گل یخ» و «اتوبوس شب»، احمدرضا معتمدی «قاعده بازی»، خسرو معصومی «تابو» و «باد در علفزار می پیچد»، مهدی کرم پور «چه کسی امیر را کشت».
* مهمترین فیلم کارنامه اش: با وجود بیشتر از 30 فیلمی که در کارنامه کاری اش دیده می شود، می تواند مهمترین حضورش را در فیلم «اتوبوس شب» دانست.
* در چه فیلم هایی بازی کرده: جزو بازیگرانی است که در دو طیف کاملا متفاوت فیلم بازی کرده. با در نظر گرفتن فیلم هایی مثل «اتوبوس شب»، «باد در علفزار می پیچد» یا «چه کسی امیر را کشت» می توانیم او را متعلق به سینمای روشنفکری بدانیم اما در کنار این طیف فیلم، بیشترین حضورش متعلق به فیلم های تجاری است. خیلی از کارگردان ها او را برای فروش بیشتر فیلم هایشان انتخاب می کنند.
لیلا اوتادی
* در چه کاری با ده نمکی همکاری داشت؟ اخراجی ها 3
* میزان موفقیت آن کار: بین سه گانه اخراجی ها کم فروش ترین فیلم بود اما در زمان خودش توانست عنوان پرفروش ترین فیلم سال را از آن خودش کند.
* مهمترین کارگردانانی که با آنها کار کرده: مجید مجیدی «بید مجنون»، ابراهیم حاتمی کیا «دعوت» (این اپیزود در فیلم اکران نشد.)
* مهمترین فیلم کارنامه اش: هیچ کدام از کارهایش به پای «بید مجنون» مجید مجیدی نرسید.
* در چه فیلم هایی بازی کرده: هیچ کس تا به حال بازی خارق العاده از او ندیده و اصولا در فیلم هایی بازی می کند به لحاظ بار هنری، جایگاه خاصی در سینما ندارند و صرفا شاید در گیشه موفق باشند. اوتادی این اواخر در فیلم هایی مثل «زن، مرد، زندگی»، «آقای الف»، «شیر تو شیر»، «دردسر بزرگ»، «پیتزا مخلوط» و ... بازی کرد؛ فیلم هایی که هیچ کدام شان آثار مطرحی نبودند.
شیلا خداداد
* در چه کاری با ده نمکی همکاری داشت؟ اخراجی ها 2
* میزان موفقیت آن کار: «اخراجی ها 2» با وجود مخالفان زیادی که داشت اما توانست رکورد فروش را در سینمای ایران بزند.
* مهمترین کارگردانانی که با آنها کار کرده: مسعود کیمیایی «اعتراض»، بهروز افخمی «سن پترزبورگ»
* مهمترین فیلم کارنامه اش: در اولین حضورش به عنوان بازیگر در سریال «مسافری از هند» توجه های زیادی را به خودش جلب کرد و بعد از آن در «ازدواج به سبک ایرانی»، بار دیگر در نقش اصلی ظاهر شد و موفقیت خوبی به دست آورد.
* در چه فیلم هایی بازی کرده: بیشترین حضور او محدود به فیلم های گیشه پسند و نقش های بعضا مشابه می شود. غالب انتخاب هایش به گونه ای نبوده اند که میان مخاطبان سخت پسند سینما جایی پیدا کنند.
بهاره افشاری
* در چه کاری با ده نمکی همکاری داشت؟ فیلم - سریال معراجی ها
* میزان موفقیت آن کار: نسخه سینمایی معراجی ها در اکران موفق بود؛ سریال هم با استقبال مواجه شد.
* مهمترین کارگردانانی که با آنها کار کرده: سامان مقدم «صد سال به این سال ها»، تهمینه میلانی «تسویه حساب»، علیرضا افخمی سریال «او یک فرشته بود».
* مهمترین فیلم کارنامه اش: -
* در چه فیلم هایی بازی کرده: «تسویه حساب» را می توان مهمترین فیلم کارنامه او دانست. با این حال شهرتش را مدیون سریال «او یک فرشته بود» است که هیچ وقت برایش تکرار نشد.
بهنوش بختیاری
* در چه کاری با ده نمکی همکاری داشت؟ اخراجی ها 3 و سریال دارا و ندار
* میزان موفقیت آن کار: اخراجی ها 3 گیشه موفق داشت اما بازی بختیاری فراتر از نقش های طنز همیشگی نبود. سریال دارا و ندار مورد توجه منتقدان قرار نگرفت اما در نظرسنجی ها با استقبال بالای مردم مواجه شد.
* مهمترین کارگردانانی که با آنها کار کرده: مهران مدیری سریال های «باغ مظفر»، «شب های برره»، «جایزه بزرگ»، «گنج مظفر»، «شوخی کردم». رضا عطاران سریال «خانه به دوش»، سروش صحت «سریال چارخونه».
* مهمترین فیلم کارنامه اش: -
* در چه فیلم هایی بازی کرده: بهنوش بختیاری در سینما بیش از همه در فیلم های گیشه پسند و در شبکه نمایش خانگی در آثار موسوم به عامه پسند بازی کرده. عمدتا جنس بازی اش یک شکل است و خیلی ها او را با همین ویژگی دوست دارند.
من اینطوری انتخاب می کنم
مسعود ده نمکی می گوید بازیگران نقش اصلی زن فیلم هایش را به اقتضای الزامات نقش انتخاب می کند. او در گفتگویی به این شائبه که برخی بازیگران حاضر به همکاری با او نیستند پاسخ داده است
چرا فقط بازیگران گیشه ای؟ این سوال کلیدی گفتگو با مسعود ده نمکی است. در این پرونده مشاهده می کنید که به رغم تعداد بالا بودن بازیگران فیلم های ده نمکی، خبری از بازیگران آثار جدی و آنها که معمولا در جشنواره فجر و جشن خانه سینما جزو منتخبان هستند، نیست.
او می گوید با هیچ کدام از بازیگران سینما (چه زن و چه مرد) مشکل ندارد. حتی پا را فراتر می گذارد و از گفته خودشان که برای بازی در فیلم های او ابراز تمایل کرده اند، شاهد مثال می آورد.
در این گفتگو درباره چرایی پرفروش بودن فیلم ها و نیز حال و هوای «رسوایی 2» هم صحبت به میان آمد.
وقتی فیلمنامه های تان را م نویسید همزمان به بازیگر نقش هم فکر می کنید یا بعد از نهایی شدن سراغ گزینه های موجود می روید؟
- هشتاد - ند درصد بازیگرها موقع نوشتن فیلمنامه در ذهن من انتخاب می شوند. انتخاب بازیگر یک مسئله است؛ آوردن آنها یک موضوع دیگر. بعضی وقت ها تداخل کاری، عدم توافق مالی و ... پیش می آید و همکاری شکل نمی گیرد. با این حال موقع نوشتن فیلمنامه به بازیگر فکر می شود و نقش ها بر اساس فیزیک و توانمندی های آنها نوشته می شود. حتی کسانی که فیلمنامه دست شان می رسد می بینند اسمی که برای نقش انتخاب شده، نزدیک به اسم خودشان است. این دیگر از لم های فیلمنامه نویسی است.
در چند سال اخیر فیلم های بازیگری مثل الناز شاکردوست فروش نداشته اما در «رسوایی» گیشه دارد. این به خاطر انتخاب درست است یا به واسطه نام ده نمکی؟
- شاید درست نباشد درباره اش صحبت کنم ولی به هر حال بازیگر باید سر جای خودش قرار بگیرد. ممکن است بازیگر 10 فیلم بازی کند اما سر جای خود نباشد. بازیگر وقتی به جا استفاده شد، دیده می شود. این فرآیند گاهی به انتخاب خود بازیگر برمی گردد، یک وقتی به نویسنده و کارگردان مربوط است. واقعا من بعضی وقت ها نمی توانم به آدم دوم فکر کنم مگر اینکه به فیلمی دیگر تبدیل شود. کما اینکه برای «رسوایی 2» دو اسم انتخاب کردم (رسوایی 2 و همشهری ها) که اگر با بازیگری که مد نظرمان است به توافق مالی نرسیدیم، اسم فیلم را عوض کنم و اصلا یک فیلم دیگر شود. مطمئن بودم برای بازیگر جدید در فیلم جدید هم اتفاق خوبی می افتاد.
منظورتان اکبر عبدی است؟
- بله؛ منظورم آقای عبدی است.
شیلا خداداد چرا از پروژه کنار رفت؟
- همزمان در یک پروژه دیگر بازی داشت که به خاطر تداخل کاری جدا شد. البته دست اندرکاران آن پروژه باید با ما هماهنگ می کردند ولی دیدیم داریم لطمه می خوریم، بازیگر جدید جایگزین کردیم و سحر قریشی جای شیلا خداداد را گرفت.
شما برای نقش های اصلی زن، روی کسانی دست می گذارید که در ذهن مردم به عنوان بازیگران خوش چهره معروف هستند؛ از شاکردوست به خداداد و بعدا به قریشی می رسید. این گرش چیزی جز گیشه است؟
- در «رسوایی» دو شخصیت در نظر گرفته شده بود که بر اساس هر بازیگر فیلمنامه تغییر می کرد. در «رسوایی 1» یکی از گزینه ها خود خانم خداداد بود ولی آن موقع به خاطر شرایط خاص خودش بازی نمی کرد. اگر شخصیت را مظلوم می گرفتیم از ایشان استفاده می کردیم ولی وقتی خانم شاکردوست انتخاب شد شخصیت دارای رندی خاص خود شد. یعنی ویژگی کاراکتر بر اساس چهره بازیگر تغییر می کند و اینطور نیست که فقط چهره مطرح باشد.
همین بازیگرها با آرایش غلیظ و موهای افشان در فیلم های دیگر بازی می کنند و خانم شاکردوست موهایش پوشیده بود و نهایتا یک کفش قرمز پا می کرد. خیلی از این اعتراض ها سیاسی است. چطور در فیلم های دیگر که موهای مادر و همسر شهید بیرون است کسی اعتراض نمی کند؛ به فیلم ما که می رسد وقتی بازیگر نقش دختر منفی و بدنام را بازی می کند به کفش قرمزش گیر می دهند.
شاید به خاطر آگاهی تان از مسائل فقهی باشد و احتمالا جواب مخالفان را هم دارید که کسی نگفته استفاده کفش قرمز حرام است!
- به هر حال یک مقدار خطوط قرمز را می شناسم یا در کنار حاجی گرینوف «اخراجی ها» یک روحانی خوب هم هست. قرار دادن این دو در کنار هم یعنی جواب شبهات را با خود فیلم دادن. اینها به شناخت خطوط قرمز برمی گردد.
واکنش سحر قریشی بعد از اینکه به جای شیلا خداداد انتخاب شد چه بود؟ منفی بود یا مثبت؟
- چرا منفی باشد؛ خیلی از بازیگران واقعا دوست داشتند این نقش را بازی کنند. اینطور نیست که دست ما برای انتخاب بسته باشد.
چرا فقط سراغ یک طیف از بازیگران زن می روید؟
- بازیگران را از «اخراجی ها» تا الان لیست کنید ببینید یک طیف هستند؟ نگار فروزنده، نیوشا ضیغمی، لیلا بلوکات، مریلا زارعی، مهراوه شریفی نی، شیلا خداداد، رز رضوی، الناز شاکردوست، سحر قریشی، مریم کاویانی، نفیسه روشن و ...
به هر حال یک دسته بندی فرضی در سینما هست که غالب این بازیگران در یک دسته قرار می گیرند؛ به خاطر اینکه عمدتا در فیلم های گیشه پسند بازی می کنند.
- الان خود شیلا خداداد با ابراهیم حاتمی کیا کار می کند. یکسری بازیگران به فراخور سن و فیزیک شان به نقش های مد نظر نمی خورند و شاید بعدا از آنها استفاده کنیم. اقتضائات تولید هم در انتخاب بازیگر دخیل است. با این حال حداقل 100 بازیگر در فیلم های من بازی کرده اند. یک جمع محدود هستند که نشده همکاری داشته باشیم و ممکن است بعدا این همکاری شکل بگیرد.
یک شائبه هست که فقط بازیگران تجاری در فیلم شما حاضر به بازی هستند. با استناد به حرف شما احتمال حضور کسانی مثل مهتاب کرامتی، طناز طباطبایی یا هانیه توسلی در فیلم هایتان هست؟
- به نوع فیلم و نقش بستگی دارد. این گروهی که با من کار کرده اند خیلی شان با طیف بچه مذهبی های سینما کار نکرده اند. من این ساختار را شکستم. در فیلم های جنگی همیشه سید جواد هاشمی و قاسم زارع و اصغر نقی زاده و ... حضور داشته اند اما در فیلم های من این مرز می شکند. ما می خواهیم یک حرف فراجناحی بزنیم و بگوییم جنگ متعلق به همه طیف ها است، پس در کستینگ بازیگران این نکته را لحاظ می کنیم.
یک نکته درباره فیلم «معراجی ها» اینکه متکی به بازیگر نبود. مهران رجبی بازیگر محبوبی است ولی با تعاریف گیشه جور در نمی آید؛ با این حال همین فیلم با همین بازیگرها می فروشد. حتی محمدرضا شریفی نیا وقتی نقشش در نسخه سینمایی «معراجی ها» حذف شد، مدعی بود فیلم حتما شکست می خورد. دلیلش چیست؟
- بالاخره آقای شریفی نیا شرط را هم باخت.
چه جالب. حالا سر چه چیزی شرط گذاشته بود؟
- حالا شما بنویسید ماشین را داد ما نمی گوییم نداد (با خنده). بالاخره لطف خدا و اعتماد مردم هم هست. مردم دنبال قصه جدید هستند. اگر من به تکرار بیفتم مطمئنا اعتماد مردم از بین می رود. «رسوایی» برخلاف «اخراجی ها» سه بازیگر اصلی دارد. اصلا تمش طنز نیست ولی می بینید که پرفروش ترین فیلم سال 91 می شود. به نظر من مردم هوشمندانه به متن و قصه نگاه می کنند. بعدا طنز سیاسی «اخراجی ها 3» در فیلم های دیگر استفاده می شود. به اخراجی ها که می رسد همه می گویند لودگی است ولی در فیلم های دیگر همین کار تقلیدی را می گویند هنر.
بعضی از بازیگران سینما به نام شما واکنش منفی داشتند و می گفتند عمرا در فیلمی که اسم ده نمکی پای آن است بازی کنیم؛ الان فضا عوض شده؟
- به جز دو سه بازیگر، با هیچ کدام هیچ وقت مسئله ای نداشتیم. این چند نفر هم اول سیاست برایشان مهم است بعد سینما وگرنه جمع بازیگرانی که از «اخراجی ها 1» با من همکاری داشته اند بیش از 100 نفر است. یعنی هیچ وقت همچین حرفی نبوده، اگر هم بوده خود این چند نفر در رسانه ها مطرح کرده اند و قصد القا داشته اند. بعضی ها هم توهم دارند! خودشان با خودشان مصاحبه می کنند و می گویند ما را دعوت کرده اند، نرفتیم. برای نقش حاج یوسف «رسوایی» سر و دست می شکستند که ما را جای اکبر عبدی بگذار. وقتی انتخاب نکردم مصاحبه می کنند می گویند ما خودمان نرفتیم.
اسناد این ادعا موجود است؟
- بله ولی خودم هیچ وقت نخواسته ام به حاشیه ها دامن بزنم. گفتم بگذار دل شان خوش باشد.
فضای کلی «رسوایی 2» مثل سری اول آن است؟ با شناختی که از شما داریم احتمالا مباحث پررنگ سیاسی چند سال اخیر را دخیل خواهید داد.
- مسیر قصه که کاملا متفاوت از سری اول «رسوایی» است. ضمن اینکه به اندازه کافی در «اخراجی ها 3» و «معراجی ها» حرف سیاسی زده ام. «رسوایی 2» یک جور نقد کلانشهرها و زندگی ماشینی است که اخلاق در آن فراموش شده. حاج یوسف وارد یک شهر فرضی می شود و اتفاقاتی می افتد. اگر در «معراجی ها» صحنه های جنگی دیدید که در فیلم های دیگر نبوده در این فیلم سعی می کنیم به ساختار جدیدتر در جلوه های ویژه برسیم.
